Porozumienia zbiorowe pogarszające warunki świadczenia pracy

Abstract

Porozumienia zbiorowe stanowią ważną instytucję zbiorowego prawa pracy. Są to różnego rodzaju akty zawierane przez przedstawicieli pracowników z pracodawcami, niekiedy z udziałem władz państwowych. Porozumienia zbiorowe w szerszym znaczeniu, jako porozumienia społeczne zawierane między władzami publicznymi a przedstawicielami pracowników, odegrały historyczną rolę w latach 80-tych XX wieku, określając podstawowe kierunki polityki społeczno-gospodarczej, również w kwestii warunków zatrudnienia. Porozumienia zbiorowe w węższym znaczeniu, jako oparte na ustawie porozumienia określające prawa i obowiązki stron stosunku pracy, należą do źródeł prawa pracy i regulują istotne kwestie pracownicze, jak np. rozwiązywanie sporów zbiorowych czy zwolnienia grupowe. Do tej kategorii należą także porozumienia tzw. „kryzysowe”, uregulowane w art. 91, 231a 24727 k.p., które ograniczają uprawnienia pracownicze w przypadku pogorszenia sytuacji finansowej pracodawcy. Porozumienia te stwarzają możliwość elastycznego reagowania na zmieniającą się sytuację pracodawcy. Regulacje dot. tych porozumień nie określają jednak działań osłonowych wobec pracowników. W związku z tym powinny być uzupełnione o przepisy określające środki ochrony pracowników na okres pogorszenia się ich warunków pracy i płacy, jak ma to miejsce w innych systemach prawnych Europy.