Kolekcje sztuki książki w wybranych muzeach i bibliotekach w Polsce : aspekty bibliograficzne, edytorskie i bibliotekarskie

Abstract

Rozprawa podejmuje problematykę szeroko pojętej sztuki książki uwypuklając aspekty edytorskie, bibliograficzne i bibliotekarskie kolekcji książkowych w wybranych muzeach i bibliotekach w Polsce, sposoby ich przechowywania oraz funkcjonowania informacji o nich. Autorka przedstawia na wstępie, dla zarysowania kontekstu, najważniejsze etapy rozwoju bibliofilstwa i muzealnictwa książki na przestrzeni wieków. Definiuje zróżnicowany zakres takich pojęć jak: książka piękna, książka integralna oraz książka – dzieło sztuki, odnosząc je odpowiednio do poszczególnych kolekcji. Część pierwsza dysertacji prezentuje mało znane kolekcje sztuki książkowej przechowywane w muzeach różnych typów. Autorka wyróżnia tutaj zbiory muzeów książki, muzeów literackich oraz placówek o charakterze regionalnym i lokalnym. Wśród zaprezentowanych księgozbiorów znalazły się również eksponaty izb pamięci oraz instytucji prywatnych, prezentujące przykłady różnorodnych pasji bibliofilskich kolekcjonerów. Oprócz kryterium selekcjonującego kolekcje zgodnie z typologią placówek muzealnych, zastosowano wyróżnik według cech edytorskich kolekcji, stanowiący o jej szczególnej wartości, np. ze względu na: • układ graficzny projektowany przez znanego artystę-grafika, ilustratora lub grupę artystyczną; • interesujące oprawy (skórzane, płócienne lub półskórkowe), wyklejki i zdobienia projektowane przez znanych introligatorów; • cechy nabyte poszczególnych egzemplarzy, tj.: pieczęcie własnościowe, autografy, dedykacje i ekslibrisy; • formę wydawniczą eksponatów – specyficzny format, cechy właściwe publikacjom dla dzieci, cechy specyficzne dla lokalnej kultury książki. Druga część rozprawy poświęcona została zasobom sztuki książki znajdującym się w bibliotekach. Autorka oprócz podziału według typów placówek (naukowe i publiczne) oraz zastosowanych w części pierwszej dysertacji kryteriów, stosuje również dodatkowe wyróżniki, tj., kolekcje stworzone przez znaną oficynę wydawniczą lub artystę – typografa, a także unikatowość i małą dostępność egzemplarzy bibliofilskich. Podjęto również analizę aspektów bibliotekarskich i bibliograficznych, omawiając: stan zachowania oraz opracowania katalogowego badanych kolekcji, sposób ich włączenia w strukturę księgozbioru macierzystego oraz stan informacji o tych zbiorach. W celu realizacji tematu badawczego przebadano łącznie 20 kolekcji sztuki książki zgromadzonych w polskich muzeach (14 placówek) i bibliotekach (6 placówek). Podkreślając funkcje społeczne i kulturowe badanych księgozbiorów autorka rozprawy dowodzi, iż kolekcje sztuki książki stanowią doskonałe źródła do badania kultury książki, a jej praca może stać się podstawą do stworzenia biobibliograficznej bazy danych zawierającej informacje na temat zasobu oraz miejsca przechowywania najcenniejszych eksponatów kolekcji sztuki książki w Polsce, a także źródłem informacji dla dalszych badań bibliologicznych i literaturoznawczych podejmujących różne aspekty kultury, a zwłaszcza sztuki książki.