L'itérativité dans la traduction automatique : analyse orientée objets des verbes de mouvement français traduits en polonais par jechać/jeździć : (sur la base des formes du présent)

Abstract

Przedmiotem niniejszej rozprawy jest zorientowany obiektowo opis złożonego problemu iteratywności czasowników ruchu dla celów przekładu automatycznego z języka francuskiego na język polski. Praca składa się z trzech zasadniczych części, z których dwie pierwsze mają charakter opisowo-teoretyczny. Z racji tego, że iteratywność jest postrzegana przez autora jako uniwersalne zjawisko aspektologiczne, pierwsza część w całości poświęcona jest wybranym onomazjologicznym teoriom aspektu czasownikowego: klasyfikacji czasowników wg Z. Vendlera, semantycznej teorii aspektu F. Antinucciego i L. Gebert, modelowi topologicznemu J.-P. Desclésa oraz teorii aspektu w ujęciu S. Karolaka (przedstawionej na tle modelu gramatyki o podstawach semantycznych). W części drugiej opisane są ukierunkowane semantycznie teorie leksykografii komputacyjnej, mogące znaleźć zastosowanie w opisie aspektu: model Sens-Tekst I. Mielczuka, teoria klas obiektowych G. Grossa i ujęcie zorientowane obiektowo W. Banysia. Część trzecia rozprawy ma charakter praktyczny. Przedstawione są w niej wyniki aplikacji metody zorientowanej obiektowo do opisu dezambiguizacyjnego francuskich czasowników ruchu tłumaczonych na język polski przez jechać lub jeździć (aller, rouler, circuler, conduire, prendre). Opierając się na wnikliwej analizie konkretnych przykładów użyć zaczerpniętych z obszernego korpusu, autor konstruuje 38 schematów syntaktyczno-semantycznych warunkujących tłumaczenie badanych czasowników za pomocą formy semelfaktywnej (jechać) i 40 schematów dla wariantu iteratywnego (jeździć). Praca zawiera również listing przykładowych elementów wykorzystanych w dezambiguizacji klas obiektowych. Poprzez przyjętą metodę analizy niniejsza rozprawa w pełni wpisuje się w nurt badań lingwistycznych prowadzonych w Zakładzie Językoznawstwa Stosowanego i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego.