Świat wirtualny jako przestrzeń życia współczesnego człowieka. Implikacje dla stanu zdrowia

Abstract

Zmiany, jakie są obserwowane we współczesnym społeczeństwie w kontekście sposobów korzystania z Internetu, nie mają wyłącznie charakteru ilościowego, ale również jakościowy. W miarę jak rośnie liczba użytkowników Internetu, staje się on dla nich wysoko zaawansowanym narzędziem komunikacji, które umożliwia i uprawomocnia tworzenie się społeczności. Społeczności te, po-dobnie jak Internet, okazują się dla wielu osób coraz bardziej niezbędne, stają się „przestrzeniami” przynależności, informacji i emocjonalnego wsparcia, bez których ludzie nie potrafią się już obyć. „Rozmowy na czacie i zasięganie opinii wśród innych członków społeczności przed dokonaniem zakupu, wizytą u lekarza, decyzją w sprawie rodzicielskiej, zjazdem partii politycznej czy programem telewizyjnym stają się naszą drugą naturą”. Jednocześnie „charakterystyczna dla sieci jednoczesność społecznych zdarzeń, kulturowych percepcji i komunikacji z pominięciem czasu rzeczywistego i odległości może przyczynić się do dewaluacji takich wartości, jak bliskość (rzeczywista, niewirtualna), przyjaźń. Prowadzi to do zaburzeń tożsamości przez oferowanie elektronicznych wersji wspólnego zakorzenienia (jaką jest portal społecznościowy, forum, chatroom), które dzięki całodobowej dostępności, anonimowości i braku presji kontynuacji czy autentyczności z jednej strony zbliżają, pozwalają na swobodną ekspresję siebie, a z drugiej — wykorzeniają z prawdziwych więzów, alienują, odcinają od kontaktów i relacji rzeczywistych”. Niezbędna zatem wydaje się świadomość możliwości i zagrożeń obecności w życiu współczesnego człowieka technologii informatycznej, przede wszystkim po to, aby poruszać się w wirtualnym świecie z większą ostrożnością, świadomością i — przede wszystkim — samoświadomością. Być może dzięki temu możliwe będzie rozpatrywanie miejsca człowieka w cyberprzestrzeni nie tylko w kategoriach „pasywnego elementu rzeczywistości”, ale — zgodnie z ujęciem psychologii środowiskowej — „jako sprawcy zmian zachodzących w nim samym pod wpływem oddziaływań środowiska, jako sprawcy zmian w otoczeniu fizycznym w relacjach wiążących go z innymi ludźmi oraz jako świadomego projektanta środowiska fizycznego, społecznego i kulturowego jednocześnie”.