The post-industrial tourist route in Poland and The Czech Republic borderland

Abstract

Charakterystyczną cechą współ-czesnej gospodarki Europy są procesy dezindustrializacji. Zasoby materialne przemysłu tradycyjnego są likwidowane (co jest kosztowne) lub adaptowane dla turystyki, co daje nową szansę rozwoju tych regionów, które są z reguły w trudnej sy-tuacji ekonomicznej. Zatem intensywnie rozwija się tu turystyka postindustrialna, przypominająca rzeczywistość czasów rozwoju tradycyjnych zagłębi przemysłowych. Przykładem jest Górnośląskie Zagłębie Węglowe oraz Rybnicki Okręg Wę-glowy, gdzie w ramach procesów restrukturyzacji zlikwidowano wiele zakładów przemysłowych i kopalń węgla kamien-nego. Podobne procesy, chociaż o mniejszym natężeniu, zachodzą w ostrawsko-karwińskim regionie przemysłowym w pół-nocnych Czechach. Niektóre spośród obiektów przemysłowych i kopalń węgla kamiennego skupiają walory, które predes-tynują je do grupy zabytków dziedzictwa postindustrialnego: czeskie i polskie kopalnie pochodzące z XIX wieku, czy też stare koksownie i huty (np. Hlubina w Ostrawie-Witkowicach). Ideą tego artykułu jest stworzenie międzynarodowego post-industrialnego szlaku turystycznego na pograniczu polsko-czeskim. Proponowany szlak turystyczny biegnie z miejsco-wości Czerwionka-Leszczyny do Ostrawy i obejmuje dawne obiekty przemysłowe, stare kopalnie z maszynami parowymi, osiedla patronackie, koksownie, tereny hałd objętych sukcesją roślinności. Powstanie takiego szlaku pozwoli na popula-ryzację miejsc dziedzictwa postindustrialnego dla turystów z obu krajów i przyczyni się do rozwoju usług bazujących na turystyce. Szlak ten ma również znaczenie dla edukacji studentów kierunków technicznych, związanych z górnictwem i ochroną środowiska, ponieważ ilustruje zarówno dawne rozwiązania techniczne w górnictwie, jak i procesy renaturali-zacji zwałowisk. Miejsca zwiedzania zostały wybrane na podstawie jednolitych kryteriów, takich jak wiek obiektów, ich przydatność dla turystyki, dla edukacji, a także ze względu na ich oryginalność, autentyczność i unikatowość. Proponowa-ny szlak turystyczny połączy również polski Szlak Zabytków Techniki z ostrawskimi zabytkami i muzeami górnictwa.