Abstrakt: | W ramach nauk o kulturze podmiotowość jest postrzegana w kategoriach
wybitnie nieesencjonalnych jako swego rodzaju maska, którą jednostka jest zmuszona
założyć adekwatnie do zastanych warunków społecznych i kulturowych.
Podmiotowość jest konstruktem przypisywanym jednostce przez intersubiektywne
struktury i instytucje kultury, w szczególności przez język. W przebiegu afazji
mieszanej (afazja ruchowo-czuciowa) chory nie potrafi zrozumieć mowy innych
ludzi ani swobodnie wypowiadać się przy użyciu wcześniej przyswojonego kodu
językowego. Całkowitemu i często nieodwracalnemu uszkodzeniu ulega zatem
ta część (nie)świadomości jednostki, która w rozumieniu części psychologów,
a także językoznawców oraz filozofów strukturalnych i poststrukturalnych jest
ukształtowana przez doświadczenie posługiwania się językiem, który w tym
kontekście jest postrzegany zarówno jako mowa społeczna (tj. metoda komunikowania
się), jak i mowa wewnętrzna, czyli medium kształtowania się i rozwoju
świadomości (Lew Wygotski) i nieświadomości jednostkowej (Jacques Lacan).
Jednak pomimo przeżycia tak skrajnie traumatycznego doświadczenia pacjenci
zachowują podmiotowość, co znajduje swój wyraz w poszukiwaniu, często uporczywym
i długotrwałym, skutecznych strategii kompensacyjnych mających
na celu nabycie nowych umiejętności komunikacyjnych. |