Urzędnicy Władysława Opolczyka w księstwie wieluńskim (1370-1391) : spisy

Abstract

17 listopada 1370 roku Ludwik Węgierski, po swojej koronacji w katedrze krakowskiej, nadał Władysławowi Opolczykowi część ziem należących do Królestwa Polskiego. Darowizna była nagrodą dla księcia za doprowadzenie do unieważnienia testamentu Kazimierza Wielkiego. Jan z Czarnkowa - świadek tych wydarzeń - podaje, że ziemie zostały nadane jako lenno. Władysław Opolczyk otrzymał obszar na pograniczu dzielnicy wielkopolskiej i małopolskiej, przylegający do księstwa opolskiego. Składały się nań: Wieluń i Bolesławiec z okręgami w ziemi wieluńskiej; Krzepice, Olsztyn i Bobolice wraz z okręgami w ziemi krakowskiej oraz Brzeźnica w ziemi sieradzkiej. Po 1375, a przed 1382 rokiem, najpewniej w 1382 roku król nadał księciu jeszcze Ostrzeszów z okręgiem w ziemi wieluńskiej. W związku z nadaniem, Władysław Opolczyk dołączył do swojej tytulatury określenie dux Velunensis. Tytuł ten odnosił się nie tylko do ziemi wieluńskiej, ale także do południowych skrawków ziemi sieradzkiej i północno- zachodniej część ziemi krakowskiej. Terytoriami tymi książę opolski władał do przełomu września i października 1391 roku, kiedy to w wyniku wojny z Władysławem Jagiełłą większość z nich utracił, poza Ostrzeszowem, który odebrano mu w 1393 roku, i Bolesławcem, ostatecznie zajętym przez wojska polskie w 1396 roku. Władztwo Władysława Opolczyka, określane mianem księstwa wieluńskiego, podzielone było na okręgi administarcyjno-sądowe (districtus). Źródła informują nas o istnieniu w tym okresie następujących okręgów: wieluńskiego, brzeźnickiego, olsztyńskiego, krzepickiego, bolesławieckiego i ostrzeszowskiego. Osobną jednostkę administracyjną stanowił klucz bobolicki utworzony w 1379 roku z nadania na rzecz Andrzeja z Barlabas6. Poszczególnymi okręgami zarządzali powoływani przez księcia urzędnicy, którzy w większości wywodzili się z księstwa opolskiego, ale byli także miejscowi nominaci.