The region and regionalism as cultural values

Abstract

W pierwszej części artykułu została omówiona problematyka uniwersalizmu i lokalności jako orientacji życia społecznego. Kultura regionalna w najogólniejszym rozumieniu jest traktowana jako partykularne odzwierciedlenie i kreacyjna interpretacja wartości uniwersalnych, zapisanych w kulturze narodowej czy szerszym kręgu cywilizacyjnym. Jej współczesny (synchroniczny) wymiar nie wyczerpuje się jednak w historycznych uwarunkowaniach, czerpiąc swe właściwości ze zjawisk i procesów przenikania się kultur i ogólniejszych przeobrażeń cywilizacyjnych. W takim właśnie znaczeniu jest ona odwzorowaniem i lokalną interpretacją wartości uniwersalnych w kulturze. Region w znaczeniu kulturowym, w przyjętym w pracy rozumieniu, jest kategorią syntetycznie opisującą cechy kultury właściwe grupom etnosowym (zbiorowościom etnicznym), jak i zbiorowościom terytorialnym ze względu na podzielane przez nie aksjonormatywne i semiotyczne odniesienie do zajmowanego obszaru, które określa materialną podstawę skupienia społecznego oraz stanowi zasadę odrębności. Przyjęcie socjologicznej perspektywy ujmowania regionu jako wartości kulturowej oznacza wpisanie go w aksjonormatywny i symboliczny wymiar kultury. Część druga, zatytułowana: “Regionalizm jako przykład lokalności”, jest skoncentrowana wokół ujmowania regionalizmu jako kulturowo wzorowanego, legitymizowanego mocą tradycji działania na rzecz obrony oraz promocji wartości kultury regionalnej w kontekście kultury narodowej i uniwersalnej. Rozpatruje się go w dwóch aspektach, z których jeden związany jest z pytaniem o zakres i rodzaj wartości uniwersalnych, narodowych, wpisanych immanentnie w treści kultury regionalnej, a drugi dotyczy właściwości kultury regionalnej, które sięgają obszaru uniwersalności. Część trzecia poświęcona jest omówieniu psychospołecznych wymiarów kultury regionalnej. Poprzez odniesienie do wartości kultury regionalnej, i w jej perspektywie, jednostka buduje autokoncepcję i określa własne miejsce w społecznej rzeczywistości, swój system wartości i aspiracji, sensów i celów życia. Kultura regionalna odzwierciedla się w specyfice cech osobowości społecznej mieszkańców regionu.