Stosunki polsko-białoruskie w okresie pozimnowojennym

Abstract

"Przeobrażenia, jakie miały miejsce na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych w systemach politycznych i ekonomicznych państw Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej oraz związane z tym jakościowe zmiany w systemie międzynarodowym (rozpad porządku jałtańsko-poczdamskiego) wpłynęły na zasadniczą zmianę geopolitycznego położenia Polski. Jednym z bezpośrednich następstw zjednoczenia Niemiec, rozpadu ZSRR i rozpadu Czechosłowacji było to, że chociaż nie zmieniło się terytorialne położenie Polski, to zmienili się jej wszyscy sąsiedzi. Z 3 państw, z którymi Polska sąsiadowała do końca lat osiemdziesiątych (ZSRR, Czechosłowacja, NRD), od początku 1993 roku (1 stycznia 1993 roku formalny rozpad Czechosłowacji i powstanie państwowości Czech i Słowacji) nie pozostało żadne, a liczba jej nowych sąsiadów wzrosła do 7 (Niemcy, Czechy, Słowacja, Ukraina, Białoruś, Litwa i Rosja - poprzez enklawę kaliningradzką). Jednym z najbardziej doniosłych wydarzeń, mającym daleko idące następstwa dla nowego geopolitycznego położenia Polski, był rozpad ZSRR (grudzień 1991 roku) i powstanie na obszarze byłych republik radzieckich nowych, bądź reaktywowanie istniejących już kiedyś, państw (np. państwa nadbałtyckie - Litwa, Łotwa, Estonia). Po raz pierwszy od wieków państwo polskie nie znajdowało się w bezpośrednim, obejmującym całą granicę wschodnią, sąsiedztwie Rosji bądź ZSRR, lecz graniczyło z kilkoma państwami. Stwarzało to zupełnie nową sytuację geopolityczną, bardzo dogodną dla Polski na tle ostatnich stuleci, i miało zasadnicze znaczenie dla nowego określenia interesów bezpieczeństwa Polski oraz dla wyznaczenia nowych celów i środków ich realizacji na kierunku wschodnim polskiej polityki zagranicznej w latach dziewięćdziesiątych." (fragm.)