Czwarta władza w demokracji współczesnej

Abstract

"W języku potocznym, języku polityki, a także w języku mediów funkcjonuje od dawna pojęcie „czwartej władzy”. Określa ono rolę, pozycję środków masowego przekazu we współczesnych systemach demokratycznych. Sugeruje wprost przemożne oddziaływanie środków komunikowania na życie polityczne, ale także przejęcie przez nie pozycji czwartej władzy - po ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Trudno już dzisiaj dociec, kiedy dokładnie datowane są jego początki. Incydentalnie używano tego pojęcia już w XIX wieku, a podług niektórych nawet w wieku XVIII. W istocie nie ma to jednak większego znaczenia, poza może rozważaniami o historii prasy. Dlatego że o środkach masowego przekazu jako ewentualnej czwartej władzy można było mówić dopiero wówczas, gdy spełnione zostały dwa warunki: 1) media (pamiętając, że chronologicznie, najpierw i to przez dziesięciolecia prasa) musiały stać się masowe, tzn. docierać do masowego odbiorcy, 2) ustrojowa zasada podziału władz na tyle musiała zdobyć sobie uznanie w myśli i świadomości politycznej, a także w konstytucjonalizmie, by takowe skojarzenie mogło w ogóle wystąpić. Z tych też powodów najwcześniejszym okresem, w którym czwarta władza mogła się pojawić, mógłby być okres drugiej połowy XIX wieku. Pamiętając jednak, że odniesiemy to przekonanie jedynie do prasy." (fragment tekstu)