Theory's other : reintegrating the new pragmatism into literary studies

Abstract

Perspektywa krytyczna, która pojawiła się w literaturoznawstwie amerykańskim na początku lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku, kwestionuje potrzebę zajmowania się teorią jako taką, definiując jednak ową teorię w bardzo zawężony sposób. Neopragmatyzm, którego jaskrawym i bardzo spektakularnym przykładem jest esej Waltera Benna Michaelsa i Stevena Knappa Against Theory, stawia sobie za cel zdyskredytowanie teorii poprzez swoistą dekonstrukcję jej możliwości. Problem polega na tym, że teorię rozumianą jako „specyficzny zamysł krytyczny: próbę podporządkowania interpretacji poszczególnych tekstów jednej, ogólnej regule interpretacyjnej” zarzuciła w latach osiemdziesiątych większość literaturoznawców. Dlatego też, zdaniem autora eseju Teoria inaczej, wartość neopragmatystycznej krytyki teorii leży nie tyle w sile jej argumentów, ile raczej w retoryce wykorzystywanej przez Michaelsa, Knappa, Rorty’ego i Fisha. Taka „dysydencka” retoryka może wzbogacić nasz sposób postrzegania teorii i jej możliwości oraz ograniczeń; co więcej, neopragmatyzm amerykański można wykorzystać jako cenną perspektywę w dydaktyce literaturoznawstwa.