Cyfrowe Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego. Możliwości wyszukiwawcze i dalsze perspektywy badawcze

Abstract

W ostatnich latach w Europie Środkowo-Wschodniej realizuje się coraz więcej projektów digitalizacyjnych mających na celu popularyzację różnych zagadnień dotyczących tzw. kultury tradycyjnej. Od 2014 do 2018 roku na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie realizowano projekt "Polski Atlas Etnograficzny ‒ opracowanie naukowe, elektroniczny katalog danych, publikacja zasobów w sieci Internet, etap I". Polski Atlas Etnograficzny to jedyne archiwum etnograficzne w Polsce obejmujące swoim zasięgiem cały kraj. Cieszyńskie archiwum stanowi unikalne źródło wiedzy na temat historii wsi, zbierane przez etnografów, etnologów i folklorystów w drugiej połowie XX wieku, jest jednak niewystarczająco znane. Prezentowany artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na efekty omawianego projektu badawczego, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki i możliwości unikalnej platformy cyfrowej funkcjonującej jako Cyfrowe Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego. Obecnie na platformie dostępne są trzy kolekcje danych etnograficznych: fotografie PAE (1954–1971), wszystkie opublikowane mapy (1958–2013) oraz kwestionariusze dotyczące wykorzystania dziko rosnących roślin do celów konsumpcyjnych i leczniczych (1947‒1953) ‒ około 13 200 obiektów. Wszystkie te kolekcje są warte udostępnienia, gdyż mają szczególną wartość historyczną dla osób zainteresowanych kulturą wiejską i są najbardziej typowe dla działalności atlasowej. Wiele materiałów źródłowych zebranych w cieszyńskim archiwum wciąż jednak czeka na opracowanie naukowe. Kolejne etapy projektu digitalizacji PAE zakładają udostępnienie w wersji cyfrowej kolekcji atlasowych kwestionariuszy dotyczących obrzędowości narodzinowej, weselnej i pogrzebowej (około 1000 notatników) ‒ najczęściej analizowanych przez badaczy.