Odkrywając na nowo, odkrywając inaczej. Dziedzictwo kulturowe w kontekście turystyki na przykładzie współczesnego pasterstwa w Beskidzie Śląskim

Abstract

Turystyka kulturowa rozwija się, czerpiąc z zasobów materialnego i niematerialnego dziedzictwa. Proces ten warunkują liczne czynniki, których rezultatem jest konkretny produkt, konstruowany na bazie wybranych elementów dziedzictwa danego miejsca, nie zaś na rekonstrukcji dziedzictwa ujmowanego całościowo. Fragmentom rzeczywistości, wybranym nierzadko arbitralnie, o walorach przyrodniczych czy kulturowych, atrakcyjnym dla potencjalnego turysty – nadaje się symboliczne znaczenie. Z kolei, na bazie tych elementów, buduje się różnego rodzaju praktyki społeczne.

Spuścizna przodków będąca celem destynacji ożywa, stając się częścią doświadczanej rzeczywistości tu i teraz. I nie przeszkadza temu fakt, że najczęściej dziedzictwo to postrzegane jest w kategoriach przeszłości, archaiczności, autentyczności ukształtowanej w odległych czasach. W procesie udostępniania i eksplorowania dziedzictwa na potrzeby turystyki kulturowej wydobywają się liczne aspekty jego istoty: trwanie/zmiany, spajanie/łączenie przeszłości i przyszłości. Dynamika wpisana w konstruktywny sens dziedzictwa kulturowego ujawnia się w akcie przejmowania i interpretacji do nowych potrzeb, wywołanych na potrzeby turystyki.

W tekście poddane analizie zostają konkretne przykłady atrakcji i usług turystycznych generowane na bazie dziedzictwa pasterstwa powszechnego niegdyś w Beskidzie Śląskim. Lista oferowanych „produktów” koncentruje się wokół kilku wątków tematycznych: obszar Karpat, wyroby z mleka owczego, z wełny, skóry i drewna, usługi przewodnika, cykl imprez i wydarzeń, obiekty (bacówki), szlak turystyczny (Szlak Oscypkowy) oraz filozofia/ekologia kulturowa.