Młodzież i szkoła – rzecz o układach częściowo odosobnionych

Abstract

What is referred to in this study is one of the basic paradigms of holistically understood modern science – the system approach. The article presents my own research experiences concerning youth, school and other elements of the educational environment. The significance is indicated of the studies on youth for pedagogy and for other social sciences and the role of various elements of the educational environment, including school, in forming the identity of young people. Against the background of my own quantitative and qualitative studies (on life orientations of the young, their choice of ideals and the way of life, the importance of various elements of the educational environment in forming the knowledge of oneself and the world), social separation of youth and school is shown. It is indicated that the essence of education lies in the mutual relations between different systems (not only the group of youth and school), in the flow of values, emotions, information, energy – only then the proper mechanism of the educational process can be revealed. || W opracowaniu tym odwołuję się do jednego z podstawowych paradygmatów współczesnej nauki, rozumianej całościowo, do podejścia systemowego. Artykuł prezentuje wiedzę i własne doświadczenia badawcze dotyczące młodzieży, szkoły i innych elementów środowiska wychowawczego. Wskazuje na znaczenie badań młodzieży dla pedagogiki i innych nauk społecznych oraz na rolę różnych elementów środowiska wychowawczego, w tym szkoły, w formowaniu tożsamości młodych ludzi. Na tle wyników własnych badań ilościowych i jakościowych (orientacji życiowych młodych ludzi, wyboru ideałów, wyboru drogi życiowej, znaczenia przypisywanego różnym elementom środowiska wychowawczego w formowaniu wiedzy o sobie i świecie) ukazuję odosobnienie społeczne młodzieży i szkoły, wskazuję na to, że istota wychowania leży we wzajemnych stosunkach zachodzących między różnymi układami (nie tylko między grupą młodzieży i szkołą), przepływach wartości, emocji, informacji, energii, tylko wtedy ujawnia się właściwy mechanizm procesu wychowania.