La méthode d’enseignement à distance dans le développement de la compétence rédactionnelle en langue étrangère

Abstract

Przedmiotem pracy jest refleksja nad efektywnością metody nauczania na odległość w procesie glottodydaktycznym. W centrum zainteresowania znalazły się: analiza właściwości metody zdalnej w oparciu o różnorodne formy kształcenia na odległość, przegląd technik informacyjnych i komunikacyjnych (TIK) stosowanych w edukacji, refleksja nad procesem redakcyjnym w języku obcym oraz dyskusja na temat dydaktycznych i społecznych aspektów edukacyjnej przestrzeni wirtualnej (klasa wirtualna). Na podstawie rozważań teoretycznych przeprowadzono badania empiryczne, których głównym założeniem była obserwacja właściwości oraz ocena skuteczności metody kształcenia na odległość w rozwijaniu kompetencji w zakresie tworzenia wypowiedzi pisemnej w języku obcym. W badaniach zastosowano podejście hybrydowe, łączące analizy ilościowe i jakościowe. W celu sprawdzenia efektywności metody kształcenia na odległość dokonano eksperymentu dydaktycznego, umożliwiającego porównanie wyników uzyskanych w systemie tradycyjnym i w przestrzeni wirtualnej. Analiza ilościowa została uzupełniona o kilka refleksji na temat specyfiki metody nauczania na odległość oraz klasy wirtualnej. Eksperyment, składający się z badania pilotażowego i zasadniczego, został przeprowadzony w ramach kształcenia akademickiego, na zajęciach z języka pisanego wchodzących w skład modułu Praktyczna Nauka Języka Francuskiego. Eksperymentem objęto jedną grupę studentów rozpoczynających naukę języka francuskiego jako co najmniej drugiego języka obcego. Założeniem eksperymentu było sprawdzenie wpływu metody kształcenia na odległość na rozwój sprawności pisania w języku obcym. W celu porównania efektów kształcenia połowa zajęć kursowych została przeprowadzona w warunkach klasycznych, a druga połowa w systemie kształcenia na odległość za pośrednictwem platformy nauczania na odległość Moodle. Za materiał badawczy, niezbędny do porównania wyników, posłużyły ewaluacje cząstkowe z przedmiotu, a pozyskane dane zostały poddane obróbce statystycznej. Badania pilotażowe przyniosły porównywalne rezultaty średnich ocen, ale dostarczyły cennych wskazówek dotyczących nietypowej dyspersji wyników. W badaniu zasadniczym, w wyniku eksperymentu przeprowadzonego na próbie 47 osób, zwykłe zestawienie średnich ocen sugerowało również podobną skuteczność metod. Dopiero badanie istotności różnic testem t ujawniło, że metoda online okazuje się efektywniejsza w sposób istotny statystycznie, ale przynosi wymierne korzyści jedynie pewnej grupie odbiorców, stosującej adekwatne strategie uczenia się. Dodatkowych informacji dostarczyła analiza jakościowa. Wykazała ona, że pomimo dość częstego i regularnego korzystania z Internetu, również w celach edukacyjnych, stosunek studentów do nauczania na odległość jest dość zróżnicowany. Studenci wskazują zarówno na zalety i możliwości, jakich dostarcza metoda nauczania na odległość (rozwój autonomii i strategii uczenia się, dostęp do różnorodnych materiałów dydaktycznych), jak i na jej ograniczenia (brak bezpośredniego kontaktu z prowadzącym, mniejsza motywacja). Wypowiedzi ankietowanych jasno podkreślają różnice między metodą klasyczną a metodą kształcenia na odległość oraz specyfikę pracy w systemie zdalnym, który wymaga dużej samodyscypliny, systematyczności oraz zaangażowania. Kluczem powodzenia w procesie uczenia się na odległość jest zbiór kompetencji i umiejętności dotyczących strategii uczenia się (wysoki poziom autonomii, samodyscyplina, samodzielność w rozwiązywaniu problemów, świadome zarządzanie czasem, systematyczność), zdefiniowany w pracy jako habitus klasy wirtualnej. Ocena skuteczności metody kształcenia na odległość jest oczywistym priorytetem kształcenia akademickiego w obliczu wirtualizacji szkolnictwa wyższego. Przeprowadzone badania dostarczyły istotnych informacji na temat efektywności oraz specyfiki metody kształcenia na odległość, co pozwoli na bardziej świadome jej wykorzystanie w praktyce akademickiej. Metoda klasyczna nadal jednak pozostaje uprzywilejowaną metodą nauczania, a relacja nauczyciel–uczeń istotną cechą praktyki akademickiej. Niemniej potencjał metody nauczania na odległość okazuje się dość istotny. Optymalnym rozwiązaniem jest z pewnością metoda hybrydowa, łącząca bezpośredni kontakt z elementami kształcenia na odległość. Podsumowując, głównym wnioskiem nasuwającym się z przeprowadzonego badania jest stwierdzenie, że metoda kształcenia na odległość okazuje się efektywna jedynie dla pewnej grupy odbiorców, stosujących strategie uczenia się odpowiednie dla tego typu pracy.