"Imperium maius et ratio" : sur les consuls romains des annees 146-43 avant J.-Chr.

Abstract

W artykule przedstawiono syntetyczny obraz kultury intelektualnej konsulów, którzy w latach 146-43 przed Chr. pełnili najwyższą władzę wykonawczą w Republice Rzymskiej. Z przeprowadzonych badań wynika, że poziom kultury intelektualnej konsulów był zróżnicowany, ale w badanym okresie systematycznie wzrastał. Kolejne pokolenia konsulów były lepiej wykształcone. Uwidocznił się również wpływ greckich idei na formację intelektualną konsulów, która charakteryzowała się rzymskim pragmatyzmem i służyła bezpośrednio lub pośrednio sprawowaniu władzy. Poziom intelektualny konsulów miał więc wpływ na sposób rządzenia państwem i podbitymi ludami. Najbardziej światli konsulowie starali się, aby ich władza (imperium maius) oparta była nie tylko na sile (vis), ale także na rozumie (ratio).