Skala typów przywiązania do miejsca według typologii Davida M. Hummona (1992): ustrukturyzowana jakościowa metoda badania przywiązania do miejsca zamieszkania

Abstract

Artykuł przedstawia procedurę konstruowania i wyniki analizy trafności Skali typów przywiązania do miej-sca opartej na typologii Davida M. Hummona (1992). Narzędzie zawiera opisy dwu typów przywiązania do miejsca – przywiązania codziennego i przywiązania aktywnego oraz trzech typów nieprzywiązania – alienację, relatywizm miejsca, brak poczucia miejsca. Osoba badana spośród pięciu wybiera jeden najlepiej odpowiadający jej stosunkowi wobec miejsca zamieszkania. Właściwości psychometryczne i trafność Skali typów przywiązania analizowano w serii trzech badań zrealizowanych łącznie na grupie 912 osób. W bada-niu pierwszym uczestniczyło 586 osób w wieku od 18 do 72 lat. Osoby badane wypełniały Skalę typów przy-wiązania do miejsca, Skalę przywiązania do miejsca (Williams, Vaske, 2003), ankietę danych socjodemo-graficznych oraz odpowiadały na pytania o emocjonalny stosunek wobec swojego miejsca zamieszkania. W badaniu drugim udział brały 274 osoby w wieku od 16 do 72 lat. Badani wypełniali Skalę typów przywią-zania, Skalę przywiązania do miejscowości i Skalę tożsamości (Lewicka, 2012) oraz skale do pomiaru orien-tacji sprawczej i wspólnotowej (Wojciszke, Szlendak, 2010). W badaniu trzecim, w którym udział wzięły 52 osoby, analizowano rzetelność Skali typów przywiązania metodą test-retest. Uzyskane wyniki pokazały, że Skala typów przywiązania jest rzetelną i trafną metodą pomiaru relacji z miejscem zamieszkania według kategoryzacji Hummona (1992). Typy przywiązania, uwzględnione w przygotowanej Skali posiadają zróżni-cowane profile charakterystyk socjodemograficznych i psychologicznych. Osoby charakteryzujące się typem przywiązania codziennego i przywiązania aktywnego były istotnie silniej przywiązane do miejsca niż pozo-stałe typy, różniąc się między sobą pod względem stażu zamieszkiwania w miejscowości oraz traktowania jej jako miejsca zastanego. Typy nieprzywiązane miały zbliżone do siebie profile, wyrażające niski stopień przywiązania do miejsca. Typ relatywizmu można uznać za przywiązany najsłabiej, z najwyższą mobilnoś-cią, najkrótszym stażem zamieszkiwania w miejscowości oraz najsłabszą więzią na podstawie zamieszkiwa-nia w miejscowości poprzednich pokoleń. Typ alienacji wyrażał neutralny bądź negatywny stosunek wobec miejscowości i wyróżniał się pozytywną korelacją z natężeniem tożsamości europejskiej. Typ braku poczu-cia miejsca cechowało słabe przywiązanie i tożsamość lokalna oraz pozytywny związek ze sprawczością.