Inscription on the Body: monstrous Children in Middle English Literature

Abstract

Niniejsza praca stanowi omówienie idei deformacji fizycznej i psychicznej skonkretyzowanej w postaciach dzieci-potworów występujących w literaturze napisanej w języku średnioangielskim, jak również w analogicznych utworach napisanych po średniofrancusku i średnioniemiecku (Mittelhochdeutsch). W rozprawie umieszczono tego typu przedstawienia w kontekście średniowiecznej fascynacji tym, co odmienne, jako znakiem unaoczniającym złożoność Bożego planu dotyczącego stworzenia, jak również podkreślono niejednoznaczny obraz samego dzieciństwa w kulturze średniowiecznej. Uwzględniono w niej też teorie reprodukcyjne i teratologiczne wywodzące się ze starożytności, a także kontynuację średniowiecznego zainteresowania monstrualnością w postaci renesansowej wizji potwora jako boskiej kary skierowanej przeciwko grzesznym rodzicom. Rozważania zawarte w studium zapoczątkowane są omówieniem motywu ,,oskarżonych królowych”, pierwotnie umieszczanego przez Margaret Schlauch w kontekście baśni ludowej, a występującym w Opowieści Prawnika w Chaucerowskich Opowieściach kanterberyjskich oraz anonimowym średnioangielskim romansie Emaré. Odmienność religijna i etniczna pozwala w nich oskarżyć matkę o rzekomy negatywny wpływ na cielesność potomstwa, ale fabuły te kończą się potwierdzeniem świętości dziecka. XIII-wieczny romans The King of Tars przedstawia już nie fikcyjną, ale prawdziwą deformację, unaoczniającą czytelnikom, że islam to religia tak martwa, jak nieruchome jest ciało dziecka sułtana Syrii i chrześcijańskiej księżniczki. Dopiero nawrócenie ojca na chrześcijaństwo nadaje dziecku kształt, a samego sułtana upiększa, zmieniając kolor jego skóry. Podobny jest wydźwięk Parzivala Wolframa von Eschenbacha. Dydaktyzm obu narracji jest jasny: jedynie chrześcijaństwo chroni przed brzydotą zewnętrzną i wewnętrzną. Taką brzydotę wewnętrzną przedstawia sobą brutalny i bezwzględny dla przedstawicieli Kościoła tytułowy bohater romansu Sir Gowther, podobnie jak bohater analogicznego romansu Robert le Diable dziecko poczęte przez diabła. Dopiero świadomość źródła swojej chorej psychiki pozwala Gowtherowi odbyć pokutę i zostać świętym. Analizowane teksty ukazują spektrum zagadnień związanych z monstrualnością: deformacją fikcyjną, będącą bronią przeciwko matce oskarżanej o ,,inność”, monstrualnością realną, wynikającą z tożsamości religijnej i etnicznej ojca, oraz skazą psychiczną, będącą skutkiem wpływu diabła na sam akt poczęcia. We wszystkich tych utworach efektem końcowym jest potwierdzenie nie tylko normatywności cielesnej dziecka, ale nawet jego świętości.