Wydawnicze losy drukowanej spuścizny Józefa Wereszczyńskiego

Abstract

Józef Wereszczyński (po 1531–1598), opat benedyktynów w Sieciechowie (1581–1598) i biskup kijowski (1592–1598), oddał drukarskiej prasie w ostatnich dziesięcioleciach XVI wieku 17 dzieł. Znalazły się wśród nich kazania, pisma polemiczne, utwory o charakterze moralistycznym i politycznym, dziełka publicystyczne oraz turcyki. Spuścizna ta, w 1597 roku zestawiona przez Sebastiana Fabiana Klonowica (ok. 1545–1602), po śmierci biskupa nie doczekawszy się reedycji ani w XVII, ani w XVIII wieku, popadła w niemal całkowite zapomnienie. Utwory biskupa kijowskiego ponownie wydobył „na jaśnią” dopiero wiek XIX. Ówczesnym edytorskim inicjatywom, mającym na celu między innymi ocalenie przed zatraceniem starych druków i manuskryptów, zawdzięczamy przygotowanie przez Ignacego Hołowińskiego (1807–1855) reedycji Kazań oraz przedrukowanie w „Bibliotece Polskiej” przez Kazimierza Józefa Turowskiego (1813–1874) Pism politycznych (Reguła, Publika, Sposób osady oraz Votum) i Pism treści moralnej Wereszczyńskiego (Wizerunk, Gościniec). Wznowienie kazania pt. Passio, zapowiadane w 1863 roku, nie doszło do skutku. Obaj XIX‑wieczni wydawcy zgodnie akcentowali trudności w dostępie do pierwodruków.