| Abstract: | Celem niniejszej pracy jest analiza długoterminowego rozwoju kompetencji dyskursu w
języku angielskim u ucznia zaawansowanego oraz określenie czynników mających wpływ na ten proces w polskim kontekście edukacyjnym. Badania, w których wzięło udział 13
studentów nauczycielskiego kolegium języków obcych, miały charakter podłużny i skupiały
się na dynamice rozwoju kompetencji dyskursu w okresie 3 lat studiów.
Część pierwsza pracy jest przeglądem dotychczasowych rezultatów badań
dotyczących kompetencji dyskursu. Rozdział pierwszy stanowi wstęp do analizy dyskursu w kontekście nauczania języków obcych. Omawia on teoretyczne podstawy językoznawstwa stosowanego i socjolingwistyki w zakresie konstruowania dyskursu i rozwoju kompetencji dyskursu. Kolejne rozdziały przedstawiają teorie na takie tematy jak kompetencja a użycie języka, wpływ transferu językowego i komunikacji w klasie na konstruowanie dyskursu. Ostatnie rozdziały koncentrują się na czynnikach socjolingwistycznych i psycholingwistycznych określających rozwój kompetencji dyskursu.
Część druga dysertacji stanowi prezentację i analizę przeprowadzonych badań.
Rozdział siódmy zawiera opis zastosowanych metod badawczych, takich jak tygodniowe
kwestionariusze ucznia, regularne nagrania audio produkcji językowej studentów, obserwacja zajęć lekcyjnych, ewaluacja materiałów dydaktycznych, oraz analiza dyskursu nauczycieli akademickich. Rozdział ósmy stanowi analizę zebranego materiału pod względem ilościowym i jakościowym i podejmuje próbę skorelowania możliwych czynników określających rozwój kompetencji dyskursu. Wyniki badań wskazują na działania następujących czynników: rodzaj kontaktów językowych ucznia, transfer językowy, dyskurs nauczycieli akademickich, oraz procedury nauczania. Zaobserwowano, że dyskurs nauczyciela może odgrywać rolę ograniczającą rozwój wybranych aspektów modalności, użycia łączników zdaniowych oraz co najwyżej „wzmacniającą” rolę w rozwoju innych aspektów kompetencji dyskursu. Analiza korelacyjna nie wykazała zależności pomiędzy kontaktem z autentycznym językiem angielskim a rozwojem wszystkich obszarów dyskursu, chociaż można zaobserwować wzrost poziomów użycia poszczególnych aspektów dyskursu u uczniów do poziomu rodzimego użytkownika
języka angielskiego. Wyjątek stanowi rozwój releksykalizacji. Analiza wskazuje również na
to, że studenci charakteryzujący się wysoką tendencją do releksykalizowania w języku
angielskim, mogą być bardziej aktywni w poszukiwaniu kontaktów z autentycznym
angielskim, bez względu na poziom ich releksykalizacji w języku ojczystym. Innym
czynnikiem określającym rozwój kompetencji dyskursu jest transfer jęzkowy.
Zaobserwowano, że wpływ języka ojczystego na poszczególne obszary dyskursu w języku
angielskim może mieć miejsce w użyciu deontycznej modalności oraz releksykalizacji. W
obu przypadkach korelacja jest pozytywna. Analiza korelacyjna wskazuje również na
negatywną zależność między użyciem deontycznej modalności przez nauczyciela a poziomem stresu na zajęciach. Ostatnim wyróżnionym czynnikiem były procedury nauczania. Badania wskazują, że rozwijanie kompetencji dyskursu może nie być integralną częścią procesu nauczania. |