Portret dziewczynki, dziewczyny i kobiety w powieściach Marii Krüger

Abstract

Próżno na bibliotecznych półkach szukać biografii Marii Krüger, wspomnień o niej, czy opublikowanej korespondencji. Podobnie bezowocne okazuje się wertowanie czasopism, także tych naukowych. Wzmianki o twórczości w opracowaniach zbiorowych, poświęconych określonemu tematowi (np. prozie dla dziewcząt czy powieści historycznej dla młodego czytelnika), kilkanaście recenzji powieści, jeden wywiad, reportaż, list dostarczają niewielu informacji i sprawiają, że pisanie o twórczości Krüger staje się jednocześnie bardzo proste i Próżno na bibliotecznych półkach szukać biografii Marii Krüger, wspomnień o niej, czy opublikowanej korespondencji. Podobnie bezowocne okazuje się wertowanie czasopism, także tych naukowych. Wzmianki o twórczości w opracowaniach zbiorowych, poświęconych określonemu tematowi (np. prozie dla dziewcząt czy powieści historycznej dla młodego czytelnika), kilkanaście recenzji powieści, jeden wywiad, reportaż, list dostarczają niewielu informacji i sprawiają, że pisanie o twórczości Krüger staje się jednocześnie bardzo proste i niesamowicie trudne. Proste – nie ma konieczności czytania kolejnych opracowań twórczości, ustosunkowania się do sądów naszych poprzedników, tworzy się pierwsze interpretacje dorobku autorki. Trudne – podczas badań okazuje się, że wielość motywów czy problemów występujących w powieściach wystarczyłaby na napisanie niejednej pracy. Konieczna staje się rygorystyczna selekcja materiału oraz jednoczesna próba zaprezentowania w pracy nie tylko problematyki, lecz także treści interpretowanych powieści, które przecież nie są powszechnie znane. Przyglądając się dorobkowi pisarskiemu Marii Krüger postanowiłam zawęzić zakres swoich badań do prezentacji bohaterek powieści, których wirtualnym odbiorcą jest dziewczyna lub kobieta oraz powieści, których główną bohaterką jest dziewczynka, dziewczyna i kobieta. Ze swoich analiz wyłączyłam jednak dylogię o Karolci (książeczki Karolcia, 1959; Witaj Karolciu, 1970). Są to krótkie opowieści realno magiczne oparte na tym samym schemacie fabularnym2: główna bohaterka znajduje magiczny koralik, który spełnia wszystkie życzenia. W drugiej części jest to niebieska kredka, którą cokolwiek się narysuje – ożywa. W książeczkach tych ważni się nie tyle bohaterowie, co ich magiczne przygody, które przytrafiają się w realnym świecie. Prostota bohaterki i świata przedstawionego nie jest minusem tej dylogii, ale wyraźnie różni ją od pozostałych powieści Krüger. Niemniej jednak Karolcia posłuży jako kontekst dla omawianych powieści.