| Abstract: | Aktualna obecnie problematyka indywidualizacji procesu kształcenia stała się źródłem motywacji do przygotowania koncepcji badań, która w nowatorski sposób ukazuje konieczność stosowania strategii triangulacji w procesie diagnostycznym. Dlatego badania zostały przeprowadzone przy użyciu różnych metod i technik, narzędzi oraz perspektyw badawczych, weryfikujących się wzajemnie. Praca ukazuje również wartość diagnozy poprzez ocenę w kontekście, w trakcie naturalnego zaangażowania się jednostki w proces uczenia się, poprzez wykorzystanie interesujących i motywujących do wysiłku materiałów. Celem tego projektu jest również zachęcenie do dostrzegania zdolności w każdym dziecku. Praca z uczniem wybitnie zdolnym jest niezwykle ważna, ale nie można przy tym zapomnieć o tym, że potencjał tkwi w każdym człowieku, trzeba go jednak zauważyć i pomóc mu się rozwinąć.
W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, a w nim ankietę skierowaną do nauczycieli klas I-III wylosowanych 100 szkół podstawowych znajdujących się na terenie województwa śląskiego. Szkoły podstawowe objęte badaniem zostały wybrane na zasadzie losowego, warstwowego i grupowego doboru próby. W odpowiedzi uzyskano 293 ankiety z 64 szkół podstawowych. W badaniach zastosowano także metodę indywidualnych przypadków (instrumentalne studium przypadku), a w niej: obserwację, test diagnostyczny i ankietę skierowaną do nauczycieli i rodziców uczniów klas pierwszych uczestniczących w badaniu. Badania diagnostyczne zostały przeprowadzone w okresie od września 2011r. do czerwca 2012r. w szkole podstawowej nr 11 w Piekarach Śląskich, wśród uczniów dwóch klas pierwszych (łącznie 47 uczniów). W badaniu wzięli udział także nauczyciele z tych klas oraz rodzice uczniów (łącznie 47 rodziców). Wśród zastosowanych metod i technik badawczych znalazła się również krytyczna analiza dokumentów i tekstów naukowych, a także metoda statystyczna.
Analiza uzyskanych danych pozwoliła odpowiedzieć na główne problemy badawcze. Pierwszy z nich dotyczył zakresu indywidualizacji procesu kształcenia ze względu na zdolności kierunkowe uczniów oraz czynników go determinujących.
Z deklaracji nauczycieli wynika, że ponad połowa z nich realizuje jedynie przeciętny zakres indywidualizacji procesu kształcenia, natomiast zaledwie w 17% przypadków zakres prowadzonej indywidualizacji można było określić jako szeroki. Zakres indywidualizacji procesu kształcenia uczniów klas I-III szkoły podstawowej jest stale zbyt wąski, aby umożliwić uczniom prawidłowy rozwój różnych zdolności. Istnieje wiele obszarów indywidualizowania procesu kształcenia uczniów, jednak nauczyciele rzadko dostrzegają bogactwo owych możliwości. Badania wykazały, że statystycznie istotny wpływ na zakres indywidualizacji procesu kształcenia uczniów ma zakres diagnozy prowadzonej przez nauczycieli, liczba dodatkowych programów/projektów edukacyjnych, w których uczestniczy szkoła, a także wyposażenie klas w media i materiały dydaktyczne. Biorąc pod uwagę wymienione czynniki, należy dołożyć wszelkich starań, aby ich jakość była na najwyższym poziomie.
Drugi z głównych problemów badawczych koncentrował się wokół skuteczności procesu kształcenia w obszarach poszczególnych zdolności kierunkowych uczniów klas pierwszych uczestniczących w badaniu i czynników na nią wpływających. |