The impact of anthropogenic factors on the occurrence of molybdenum in stream and river sediments of central Upper Silesia (Southern Poland)

Abstract

Opracowanie przedstawia szczegółowe badania zawartości molibdenu w osadach rzek i strumieni w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym (południowa Polska), których celem było określenie jego zawartości i możliwych źródeł zanieczyszczeń antropogenicznych. Jest to region gdzie przez wiele lat działały huty cynku, a obecnie – huty żelaza, koksownie i elektrociepłownie. Jednocześnie jest to obszar miejski o największej gęstości zaludnienia w kraju. Osady (1397 próbek) pobrano z rzek oraz strumieni i oznaczono w nich zawartość molibdenu i 22 innych pierwiastków. Ich zawartość określono metodami ICP-AES oraz CV-AAS. Badania wykazały zawartość molibdenu w zakresie <0,5–204,8 mg∙kg–1; średnia zawartość wynosi 1,9 mg∙kg–1. Około połowa próbek zawiera <0,5 mg a tylko 4,6% próbek charakteryzuje się zawartością >5 mg∙kg–1 molibdenu. Rozkład przestrzenny molibdenu przedstawiony kartograficznie wskazuje, że głównym czynnikiem determinującym jego zawartość w osadach jest odprowadzanie ścieków z hut żelaza i oddziaływanie składowisk odpadów pohutniczych. Źródłem tego pierwiastka są również odpady historycznego górnictwa i hutnictwa rud cynku, a kolejnym jego emisja do atmosfery podczas spalania węgla i migracja ze składowisk odpadów elektrowni.