Role of allochthonous substance in initial stage succession

Abstract

Przedstawiono rolę substancji allochtonicznej w procesie formowania się układów ekologicznych w ekosystemach piaszczystych. Proces ten badano na przykładzie wierzby piaskowej Salix arenaria, która zatrzymuje substancję allochtoniczną z przyległych obszarów i w ten sposób sprzyja polepszaniu warunków siedliskowych. Na Wyżynie Śląskiej występują wielkopowierzchniowe obszary piasz-czyste pozbawione – w wyniku eksploatacji piasków bądź innych surowców – pokrywy glebowej aż do skały macierzystej. Z tego powodu utrudniona jest tu inicjacja sukcesji roślinnej czy rozwój gleby. Wierzba piaskowa zatrzymuje między gałę-ziami cały opad własnych liści oraz nawiewane allochtoniczne substancje organiczne, które po rozkładzie wzbogacają piasek w składniki mineralne. Substancje te pochodzą najczęściej z sąsiednich kompleksów leśnych. Świadczy o tym analiza gatun-kowa nierozłożonych resztek organicznych, w wyniku której stwierdzono w obrębie kęp wierzbowych obecność liści buka zwyczajnego Fagus sylvatica, czeremchy amerykańskiej Padus serotina oraz grabu zwyczajnego Carpinus betulus. Liście wspomnianych gatunków zawierają znacznie ilości makro- i mikroelementów niezbędnych dla rozwoju roślinności porasta-jącej ubogie w składniki pokarmowe ekosystemy. Materiał ten wzbogaca dodatkowo lokalną warstwę ściółki glebowej i za-pewnia wkraczanie innych gatunków roślin o wysokich wymaganiach ekologicznych.