Wpływ przewartościowań semantycznych na budowę gniazd słowotwórczych

Abstract

"W literaturze językoznawczej niejednokrotnie podkreślano, iż wpływ na strukturę i semantykę gniazda słowotwórczego - kształtowanie się stosunków derywacyjnych między jego leksemami oraz formowanie zasobu leksykalnego - wywiera przynależność słowa wyjściowego do określonej części mowy oraz jego struktura semantyczna. Wyrazy wyjściowe cechujące się bogatą semantyką, dużą liczbą wariantów leksykalno-semantycznych zazwyczaj powołują do życia znacznie więcej pochodnych niż te, które charakteryzują się niewielką liczbą znaczeń lub są słowami jednoznacznymi. Dzieje się tak dlatego, że potencjalnie każde ze znaczeń wyrazu poiisemicznego może stanowić podstawę powstania określonej grupy derywatów (por. np. pochodne, utworzone na podstawie znaczenia przenośnego przymiotnika чёрный ‘отрицательный, плохой’: чёрный - чернить - очернить - очернитель - очернительство; очернять - очерняться). Gniazda, w których centrum znajdująsię jednostki jednoznaczne, są zazwyczaj mniej rozbudowane (por. np. liczebność gniazd z centrum белый i коричневый)." (fragm.)