Zasady odpowiedzialności sprzedawcy przy sprzedaży fałszywego dobra kultury

Abstract

W niniejszym opracowaniu przeprowadzono analizę zasad odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu zbycia fałszywego dzieła sztuki lub zabytku. W części wprowadzającej zwrócono uwagę na zjawisko fałszowania dóbr kultury w celu wprowadzenia falsyfikatów do obrotu, co w odniesieniu do zabytków stanowi przestępstwo fałszerstwa, zagrożone grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 109a ustawy z dnia 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz.U. nr 162, poz. 1568, z późn. zm.). W dalszej części opracowania zwrócono uwagę, że dla ustalenia zasad cywilnoprawnej odpowiedzialności sprzedawcy – w tym również sprzedawcy sfałszowanego dobra kultury – kluczowe znaczenie posiada rozgraniczenie pomiędzy świadczeniem wadliwym, uruchamiającym odpowiedzialność z tytułu rękojmi, a świadczeniem innego przedmiotu, które nie stanowi w ogóle wykonania zobowiązania. Podzielono pogląd, zgodnie z którym dla ustalenia reżimu odpowiedzialności sprzedawcy – w przypadku świadczenia przedmiotu innego niż uzgodniony – decydujące znaczenie ma akt przyjęcia świadczenia. Rozważania przeprowadzono z punktu widzenia interesów nabywcy sfałszowanego dobra kultury. W związku z tym wskazano, że dla kupującego optymalnym rozwiązaniem jest skorzystanie w pierwszej kolejności z uprawnienia do odstąpienia od umowy sprzedaży na podstawie przepisów o rękojmi, a dopiero w sytuacji gdy nie jest to możliwe, sięgnięcie do instytucji błędu uregulowanej w art. 84 Kodeksu cywilnego.