http://hdl.handle.net/20.500.12128/14965
Title: | Długookresowe wahania przepływów rocznych głównych rzek w Polsce i ich związek z cyrkulacją termohalinową Atlantyku Północnego |
Other Titles: | Long-term fluctuations of annual discharges of the main rivers in Poland and their association with the Northern Atlantic Thermohaline Circulation |
Authors: | Marsz, Andrzej A. Styszyńska, Anna Krawczyk, Wiesława |
Keywords: | przepływy roczne rzek; zmienność multidekadowa; Polska; cyrkulacja termohalinowa; Atlantyk Północny |
Issue Date: | 2016 |
Citation: | Przegląd Geograficzny, t. 88, z. 3, s. 295-316 |
Abstract: | Praca dotyczy przyczyn występowania multidekadowej zmienności średnich rocznych przepływów największych rzek Polski (Wisła, Bug, Odra, Warta). Taka zmienność powoduje, że w wieloletnich przebiegach przepływów rocznych zaznaczają się zmiany znaków trendów (z dodatnich na ujemne i odwrotnie). Przyczyną jest długookresowa zmienność składowej powierzchniowej cyrkulacji termohalinowej na północnym Atlantyku (NA THC – Northern Atlantic Thermohaline Circulation), która, poprzez wymuszanie zmian charakteru cyrkulacji atmosferycznej, reguluje zmienność temperatury powietrza nad Europą Środkową. Podczas występowania dodatnich faz NA THC przepływy roczne rzek maleją, zmniejsza się również zakres zmienności międzyrocznej oraz rośnie prawdopodobieństwo wystąpienia przepływów niskich. W okresie ujemnych faz NA THC przepływy rosną i rośnie zakres ich zmienności. Przeciętne różnice przepływów rocznych między okresami z występowaniem dodatnich a ujemnych faz NA THC wynoszą około 10%. Wzrost temperatury powietrza w czasie dodatnich faz NA THC, silny zwłaszcza w kwietniu, lipcu i sierpniu, powoduje wzrost ewapotranspiracji w zlewniach, co zmniejsza wartości odpływu. Nie można wykluczyć, że zmienność NA THC w znaczącym stopniu wpływa również na częstość występowania susz w Polsce. |
URI: | http://hdl.handle.net/20.500.12128/14965 |
DOI: | 10.7163/PrzG.2016.3.1 |
ISSN: | 0033-2143 2300-8466 |
Appears in Collections: | Artykuły (WNP) |
File | Description | Size | Format | |
---|---|---|---|---|
Marsz_Dlugookresowe_wahania_przeplywow_rocznych.pdf | 1,02 MB | Adobe PDF | View/Open |
Uznanie Autorstwa 3.0 Polska Creative Commons License