Dendrochronologiczny zapis erozji koryt potoków górskich w sąsiedztwie zapór przeciwrumowiskowych na przykładzie Cernego Potoku (Jesieniki-Sudety Wschodnie)

Abstract

W następstwie katastrofalnych zniszczeń spowodowanych przez duże wezbrania, które wystąpiły na przełomie XIX i XX w., w zalesionym dnie doliny Černego Potoku w latach 1920–1930 zbudowano 5 zapór przeciwrumowiskowych. Zmieniły one morfologię dna doliny i przebieg procesów erozji i sedymentacji. Na podstawie analizy redukcji przyrostów rocznych i datowania roku odsłaniania korzeni drzew rosnących w dnie doliny dokonano próby określenia czasu występowania aktywnych geomorfologicznie wezbrań. Stwierdzono, że dno doliny było przekształcane głównie w latach 1921, 1971, 1978–1979, 1984–1987, 1997–1999. Baseny sedymentacyjne położone powyżej zapór zostały całkowicie wypełnione w ciągu 50–60 lat. Nie stwierdzono synchroniczności wypełniania poszczególnych basenów, co wynika z dostawy bocznej materiału do koryta i etapowego przemieszczania grubofrakcyjnego rumowiska rzecznego.