Changes in Some Aspects of Teachers’ Work in the Czech Republic Since 1989

Abstract

W ostatnich dziesięcioleciach społeczeństwo uległo zasadniczej zmianie. Dokonują się zmiany polityczne, które wpływają na edukację, a co za tym idzie, na wymagania dotyczące pracy nauczycieli, a także na oczekiwania rodziców i społeczeństwa wobec nauczycieli. Głównym celem przeprowadzonego badania jakościowego jest opis zmian warunków pracy nauczycieli w Czechach w ciągu ostatnich trzydziestu lat z perspektywy subiektywnego postrzegania badanych nauczycieli- -ekspertów. Badani nauczyciele wykonują pracują w zawodzie od co najmniej trzydziestu lat. Wszystkie respondentki to kobiety pracujące jako nauczycielki w szkołach podstawowych (Dáša, Lucie, Jana, Danka, Blanka, Dominika, Karolína). W badaniach poddano analizie następujące obszary: stosunki interpersonalne w miejscu pracy, komunikację i współpracę z rodzicami uczniów oraz relację nauczyciel–uczeń. Badania doprowadziły do następujących najważniejszych wniosków: respondenci są dziś świadomi zachodzących zmian i dostrzegają spadek autorytetu nauczyciela; wskazują na obniżanie się autorytetu nauczyciela w oczach uczniów, rodziców i społeczeństwa; najbardziej rozpowszechnionym problemem, z którym borykają się nauczyciele, są destrukcyjne zachowania uczniów, które mogą przeszkadzać w nauczaniu. Co więcej, dzisiejsi nauczyciele czasami mają do czynienia z rodzicami, którzy są całkowicie bezkrytyczni wobec swoich dzieci i ufają im bezrefleksyjnie. Kiedy pojawiają się problemy, rodzice ci nigdy nie widzą głównej przyczyny w swoim dziecku, ale w innych kolegach z klasy lub najczęściej w nauczycielu. Jeśli dziecko otrzyma złą ocenę, rodzice ci są skłonni udać się do nauczyciela i próbować wykazać błąd po jego stronie, a nie we własnych dzieciach. In recent decades, society has fundamentally changed; there are political changes affecting education and, consequently, demands on teachers’ work change, as well as parents’ and society’s expectations of teachers. The main aim of this qualitative research is to map the changes in the conditions of teachers’ work in the Czech Republic in the last thirty years according to the subjective perception of teachers- experts, i.e. respondents. The respondents are teachers who have been active in the profession for at least thirty years. All the respondents are women working as primary school teachers (Dáša, Lucie, Jana, Danka, Blanka, Dominika, Karolína). In the research we deal with the following areas: interpersonal relationships at the workplace, communication and cooperation with pupils’ parents, and the teacher-pupil relationship. The most important results of this research are as follows. The respondents are aware of and perceive the decreasing authority of the teacher today. They point out that the teacher’s authority has degraded in the eyes of pupils, parents, and society. The most widespread problem faced by teachers is the disruptive behavior of pupils, which may interfere with teaching. Moreover, today’s teachers sometimes have to deal with parents who are completely uncritical of their children, whom they trust completely. When problems arise, these parents never see the root cause in their child but in other classmates or, most frequently, in the teacher. If a child receives a bad grade, these parents are willing to go to the teacher and try to find the error on their side rather than in their own children.