Przywracanie Morcinka zaolziańskiej społeczności... (o realizacjach prozy Morcinka w Scenie Polskiej Tesinskeho divadla)

Abstract

Proza Gustawa Morcinka poddana została scenicznej konkretyzacji w Scenie Polskiej Těšínského divadla dwukrotnie: 2 października 1993 roku dano premierę Czarnej Julki2, 13 grudnia 1997 roku wystawiono po raz pierwszy Bajki śląskie (O Pulcheryji Beskurcyji, O żałosnej meluzynie)3. Spektakle te były zarazem długo oczekiwanym powrotem utworów Morcinka na Zaolziański Śląsk, aczkolwiek w formie innej aniżeli zwyczajowej w wypadku dzieł literackich, czyli czytelniczej. Czarna Julka pod koniec 1959 roku (zaledwie trzy miesiące po ukazaniu się drukiem) została w Czechosłowacji skonfiskowana, dostrzeżono w niej bowiem akcenty antyczeskie. „[…] czytało się ją niemal nielegalnie, gdyż wycofano ją z bibliotek i księgarń. Krążyło tylko kilka egzemplarzy […] powieści zakupionych przez osoby prywatne, jeszcze przed wpisaniem jej na indeks. Ci, którzy książkę przeczytali, dziwili się raczej gorliwości tych »czynowników«, którzy dopatrzyli się w kilku scenach Bóg wie jakiejś wrogości czy szowinizmu […]”. Cały czas – szczególnie na fali Praskiej Wiosny – żywiono jednakże nadzieję, że „karwiński Morcinek powróci z Czarną Julką do swej Karwiny”.