Lektura jako bliskość

Abstract

Kształtująca się na przełomie XIX i XX wieku głębsza świadomość dialogicznej natury tekstu oraz relacji nadawcy z odbiorcą spowodowała zmianę dominującego paradygmatu poznawczego w teorii badań humanistycznych, jak i społecznych. W literaturoznawstwie odłożono rygorystyczne kategorie teorii dzieła literackiego na rzecz „zanurzenia się” w świecie czytelnika, przyjęcia jego punktu widzenia „na poziomie mikrohistorii”, co uprawomocniło nowe pytania badawcze, a także nowe źródła: wyrażające poglądy, zachowania i interpretacje. Konsekwencją było postrzeganie czytania jako lektury, a więc przede wszystkim w perspektywie zjawisk recepcji, jako fenomenu jednocześnie nadawczego i odbiorczego, tekstowego i kulturowego, indywidualnego i społecznego, kierowanego przez autora do potencjalnego adresata (bez względu na stopień ukonkretnienia jego podmiotowości) badanego w całej gamie zachowań – od aktów psychicznych po fakty społeczne i kulturowe [...].