Społeczne "zakotwiczanie" przejawiane przez młodych uczących się na pograniczu polsko-czeskim: poczucie spójności, odrębności i ciągłości

Abstract

W pedagogicznej analizie podjętej problematyki przyjęto konceptualizacje teoretycznometodologiczne, nawiązujące do: Warda H. Goodenougha aksjologicznej koncepcji kultury jako zbioru wartości, Pawła Boskiego teorii tożsamości kulturowej opartej na wartościach i praktykach w warunkach dwui wielokulturowej socjalizacji, Tadeusza Lewowickiego teorii zachowań tożsamościowych, perspektywy konstruktywistycznej oraz Harolda J. Noaha modelu porównywania jakości edukacji akademickiej. Przyjęto jednocześnie założenie, że badanie poczucia związku z wybranymi grupami społecznymi przejawianego przez studentów z pogranicza polskoczeskiego umożliwia poznanie sposobu (sposobów) rozumienia przez nich siebie, Innych i świata, zakotwiczonego w ich własnym doświadczeniu i kulturze. Zachodzące różnice w deklarowanym przez studentów poczuciu związku z wybranymi grupami społecznymi wskazują na dostrzegalną aktualnie tendencję utożsamiania się młodego pokolenia z różnymi społecznościami – kraju pochodzenia, lokalnymi, regionalnymi, czy szerzej – europejskimi i ponadeuropejskimi. Konstruowanie przez młodych uczących się własnej tożsamości to zarazem odchodzenie od jej jednolitego wymiaru na rzecz odkrywania i świadomego wybierania tożsamości wzbogaconej, wielowymiarowej, determinowanej najczęściej postępującymi w różnym tempie i zakresie procesami demokratyzacji życia społecznego. Profil tożsamościowy czeskich studentów, w przeciwieństwie do ich rówieśników z Polski, ma przede wszystkim wymiar narodowy, charakteryzujący się wyraźnymi preferencjami własnej grupy etnicznej (kraju pochodzenia) w zakresie tożsamości, języka i kontaktów społecznych.