Ocena sprawności intelektualnej dzieci w wieku szkolnym

Abstract

W niniejszym tekście omówiono problematykę diagnozy sprawności intelektualnej dzieci w wieku szkolnym. Zasygnalizowano w nim problemy związane z definiowaniem podstawowych pojęć, a także przedstawiono trzy zasadnicze podejścia do diagnozy: testowe, jakościowe i profilowe. Zwrócono uwagę na korzyści i ograniczenia, jakie wiążą się z ich zastosowaniem oraz na typowe dla nich metody badawcze. Dokonanie trafnego wyboru typu podejścia diagnostycznego oraz prawidłowe przeprowadzenie procesu diagnozy wymaga od diagnosty kompetencji metodologicznych i diagnostycznych. O cechach dobrej diagnozy dziecka w wieku szkolnym oraz o ważnych zmiennych związanych z osobą badającego i sytuacją badania Z. Dołęga pisała już w pierwszym rozdziale niniejszego skryptu. Wydaje się, że w przypadku diagnozy sprawności intelektualnych pewne czynniki wpływające na przebieg i trafność diagnozy mogą okazać się szczególnie istotne. Należą do nich m.in.: motywacja osoby badanej do udziału w badaniu, wspomniany wyżej preferowany przez nią sposób funkcjonowania poznawczego, spostrzeganie wymagań sytuacji badania oraz lęk przed oceną, a także tzw. lęk testowy. A nast a si i Urbi na (1999) zauważają również, że rezultaty uzyskiwane w testach inteligencji mogą po części być efektem „ciepłych” versus „zimnych” relacji interpersonalnych między badanym a badającym, a nawet mogą zależeć od sposobu bycia badającego. Świadomość diagnosty w tym zakresie jest, co oczywiste, niezbędnym warunkiem prowadzenia dobrej diagnozy. Dokonanie rzetelnej diagnozy sprawności intelektualnej wymaga od psychologa doskonałego przygotowania i nie jest zadaniem łatwym. Mimo że w rozdziale tym wiele problemów jedynie zasygnalizowano, pozostaje mieć nadzieję, że okaże się pomocny w jego realizacji.