Social communication as a condition of socio-cultural identity

Abstract

Autor artykułu wychodzi z założenia, iż podstawowym warunkiem kształtowania się tożsamości tak jednostkowej jak i grupowej czy zbiorowej jest mechanizm komunikacji efektywnej. Rozważaniom zatem została poddana forma i treść języka, jakim posługują się uczestnicy interakcji społecznych. Koncepcje procesów komunikowania się w socjologii zostały tedy ujęte z punktu widzenia zasadniczych celów realizowanych w ludzkich działaniach. Z tego też punktu widzenia wyróżniono kilka zasadniczych założeń, na jakich — zdaniem autora — trzeba oprzeć rozumienie komunikacji międzyludzkiej. Analizie poddano koncepcje socjologiczne, które są znane jako „lingwistyczny zwrot” w badaniach nad komunikacją społeczną. Przywołane zostały podstawowe idee socjologii poznawczej A. V. Cicourela i J. Habermasa, które są oparte na teorii pragmatyki językowej N. Chomsky’ego i J. L. Austina. Przeprowadzone rozważania nasuwają wniosek, iż aktywność komunikacyjna, nakierowana na realizację zawartego w niej potencjału porozumienia i rozumienia innych partnerów interakcji, prowadzi do ukonstytuowania się tożsamości kulturowej jednostki i grupy. Artykuł zdaje się wskazywać na pewną lukę w socjologii krajowej, która badaniom nad tożsamością kulturową w ich aspekcie komunikacyjnym nie poświęca należnej refleksji teoretycznej i metodologicznej; stanowi zatem skromną próbę zwrócenia uwagi na to zagadnienie.