| Abstrakt: | Beskid Mały jest dość dobrze zbadany pod względem botanicznym. Pierwsze dane
florystyczne pochodzą z publikacji Kolbenheyera [1862, 1872], Zaręcznego [1872]
i Krupy [1879], Ogólne informacje dotyczące tego terenu obecne są także w pracach
Rehmana [1866], Baiera [1887] oraz Berdau [1890]. Nieliczne wzmianki znajdujemy
ponadto w pracy Marka [1958], zawierającej dane przede wszystkim z obrzeży Beskidu
Małego. Ostatnie badania dotyczące flory naczyniowej Beskidu Małego przeprowadziła
Kotońska [1991]. Informacje z zakresu brioflory terenu badań prezentują prace Szafrana
[1965] oraz Stebel A., Stebel A. M. [1998].
Pierwszą syntetyczną charakterystykę zbiorowisk leśnych Beskidu Małego
opracował Myczkowski [1958]. Późniejsze prace fitosocjologiczne [Błaszczyk 1965, Pelc
1958, Jędrzejko, Żarnowiec 1985, Kimsa, Stebel 1992, Kompała 1995, Kajca 2000,
Juszczyk 2000, Brzustewicz 2001, Firganek 2001] dotyczyły wybranych obszarów lub
charakterystyki pojedynczych zespołów roślinnych. Wspomniane prace fitosocjologiczne
najczęściej odnoszą się do zbiorowisk dobrze zachowanych, typowych, ewentualnie
gospodarowanych zgodnie z siedliskowym typem lasu. W pracach tych, za wyjątkiem
pracy Myczkowskiego [I.e.], która dotyczyła przebudowy lasów Beskidu Małego,
pomijano zazwyczaj leśne zbiorowiska zastępcze oraz zagadnienia degeneracji fitocenoz.
Obszerne informacje o najcenniejszych zbiorowiskach roślinnych Beskidu Małego,
wraz z proponowanymi dla nich formami ochrony, przedstawiono w „Waloryzacji szaty
roślinnej i krajobrazu województwa bielskiego” [Cabała i in. 1994].
Oddzielną grupę stanowią prace dotyczące zagadnień z ekologii. Wstępne
informacje na temat obumierania drzewostanów w Beskidzie Małym przedstawili Perina
V. i Tesar V. [1973], natomiast badania nad żywotnościąjodły prowadziła Barć [2002],
Problematyka niniejszej pracy mieści się w kompleksowym zagadnieniu wpływu
człowieka na szatę roślinną określanym terminem antropopresji. Działalność człowieka
przyczynia się do różnych modyfikacji, zniekształceń naturalnych fitocenoz [Olaczek
1972], Kierunek badań zajmujący się zmianami zaszłymi pod wpływem człowieka
w naturalnych zbiorowiskach roślinnych, rozpatruje m.in. problemy tzw. degeneracji tych
zbiorowisk. Temat niniejszego opracowania dotyczy właśnie tego kierunku badań.
Celem pracy jest szczegółowa analiza fitosocjologiczna wyróżnionych zbiorowisk
leśnych ze szczególnym uwzględnieniem antropogenicznych zniekształceń roślinności
leśnej Beskidu Małego. W rozprawie: 1) przedstawiono opisową i tabelaryczną charakterystykę wszystkich wyróżnionych zbiorowisk leśnych, ich lokalną zmienność,
rozmieszczenie, stan zachowania oraz walory przyrodnicze; 2) opisano zróżnicowane
formy degeneracyjne i określono ich częstotliwość w różnych typach zbiorowisk leśnych
oraz określono podstawowe przyczyny wywołujące zmiany degeneracyjne w
zbiorowiskach leśnych; 3) dokonano analizy flory, w której uwzględniono udział
antropofitów; 4) prześledzono ponadto frekwencję i stopnie pokrycia gatunków
dynamicznych w zbiorowiskach leśnych Beskidu Małego, kierując się zasadą iż facjalne
układy tych roślin wpływają na unifikację runa oraz ustępowanie określonych grup
gatunków, co jest bezpośrednio skorelowane z nasilaniem się antropopresji. |