| Abstract: | Niniejsza praca ma charakter analizy politologicznej. W tym celu
zastosowano strukturalno-funkcjonalne spojrzenie na proces zmiany systemu
partyjnego we Włoszech i kształtowanie się jego bipolarnej architektury po 1993
roku. Wiodącymi metodami badawczymi, którymi posłużono się w pracy są:
metoda analityczno-deskryptywna i metoda diachroniczna, wykorzystane w pięciu
rozdziałach pracy. Elementy analizy porównawczej zostały zastosowane jako metoda wspomagająca, oparta głównie na badaniach ilościowych i jakościowych
w odniesieniu do formatu i mechanizmu włoskiego systemu partyjnego przed i po
1993 roku oraz kolejnych etapach ewolucji układu partyjnego współczesnych
Włoch. Ponadto, w badaniach nad wyborczym systemem partyjnym Italii
posłużono się metodą behawioralną oraz elementami teorii racjonalnego wyboru,
natomiast w celu analizy struktury i funkcjonowania parlamentarnego systemu
partyjnego wykorzystano podejście instytucjonalne. Równie oczywistym jest
także przyjęcie elementów analizy systemowej jako zasadniczego poziomu
rozważań w niniejszej tematyce. W opracowaniu niniejszego tematu pracy czerpano przede
wszystkim ze źródeł literatury politologiczno-prawnej włoskiej, anglojęzycznej i
polskiej. Spośród włoskich autorów należy wymieć głównie publikacje Ilvo
Diamantiego, Leonardo Morlino, Adriano Pappalardo, Gianfranco Pasquino,
Giovanniego Sartoriego, Roberto Mannheimera, Marco Tarchiego, Piero
Ignaziego, Domenico Fisichelli. W badaniach nad zmianami na poziomie
wyborczym szczególne miejsce zajmuje trzyczęściowa praca wydana pod
redakcją Stefano Bartoliniego i Roberto D’Alimonte o wymownych tytułach: część I
z 1995 roku – „System większościowy ale nie za bardzo” (Maggioritario ma non
troppo), część II z 1997 roku – „System większościowy przez przypadek”
(Maggioritario per caso), część III z 2002 roku – „Nareszcie system
większościowy? Transformacja wyborcza w latach 1994-2001” (Maggioritario
finalmente? La transizione elettorale 1994-2001). W pracy wykorzystano także
artykuły z włoskich periodyków takich jak „Rivista italiana di scienza politica”,
„Politica in Italia. I fatti dell’anno e le interpretazioni”, „Il Politico”, „MicroMega”, „Il
Mulino”, „Rassegna parlamentare”, „Quaderni costituzionali”, „Quaderni
dell’Osservatorio Elettorale”, „Giurisprudenza costituzionale” oraz publikacji
głównie z dwóch dzienników „Corriere della Sera” i „La Repubblica”. Ponadto
wykorzystano opublikowane dane statystyczne (głównie Włoskiego Instytutu
Badań Statystycznych ISTAT oraz Banku Włoskiego), opracowania wyników
kolejnych wyborów parlamentarnych włoskiego Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych, badania socjologiczne, sondaże, badania ekonomistów (ich
opinie), akty prawne, protokoły sądowe, protokoły z posiedzeń komisji
parlamentarnych. Pośród najważniejszych autorów monografii anglojęzycznych
należy wymienić prace Paula Ginsborg’a, Patricka McCarthy oraz Jamesa
Newell’a. Cennym źródłem były artykuły naukowe zawarte w „Party Politics”
(wychodzącym od 1995 roku), „West European Politics”, „Journal of Modern Italian
Studies”, „Journal of Theoretical Politics”, „Government and Opposition”. Do grona
polskich autorów zajmujących się problematyką włoską w szczególny sposób
warto wymienić prace Janiny Zakrzewskiej, Jana Wawrzyniaka, Zbigniewa
Witkowskiego, Izoldy Bokszczanin, Grażyny Ulickiej, Witolda Misiudy oraz
Ryszarda Piotrowskiego. |