| Abstract: | Jednym z podstawowych kierunków zmian w państwach Europy Środkowe j okresu transformacji ustrojowej stała się decentralizacja władzy publicznej poprze z tworzenie struktur samorządu terytorialnego.
Podstawowe regulacje dotyczące samorządu terytorialnego zawarte zostały w nowych demokratycznych konstytucjach, ustawach samorządowych oraz ordynacjach wyborczych opartych na zasadach powszechnego, równego, bezpośredniego prawa wyborczego. Wyłania się z nich wspólny katalog zasad , w oparciu o które działają jednostki s amorządu terytorialnego w krajach wyszehradzkich:
1) gmin a oraz wyższa jednostka samorządu terytorialnego j e s t niezależną, samodzielną jednostką podziału terytorialnego, a przynależność do tych społeczności ma charakter powszechny, powstający z mocy prawa,
2) jednostkom samorządu terytorialnego przyznana została osobowość prawna, dzięki czemu posiadają one prawo zarządzania własnym majątkiem oraz środkami finansowymi w sposób niezależny i samodzielny w oparciu o warunki określone w prawie ( istotny jest fakt wyodrębnienia kategorii mienia komunalnego
oraz niezależnego od budżetu państwa budżetu gminnego) .
3) jednostkom samorządu terytorialnego przekazana została do wykonania część zadań publicznych, które wykonują one we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność i są ograniczone w tym zakresie tylko przepisami prawa , a ich działalność podlega nadzorowi ze strony państwa tylko w oparciu o zasadę legalności ,
4) jednostki samorządu terytorialnego posiadają prawo wydawania aktów prawa miejscowego w zakresie przyznanych im zadań publicznych,
5) mieszkańcy jednostek samorządu terytorialnego otrzymali prawo wyboru swoich przedstawicieli do organów tych jednostek oraz prawo bezpośredniego udziału w sprawach wspólnoty lokalnej czy regionalnej poprzez podejmowanie decyzji w referendum lokalnym czy poprzez inne formy demokracji bezpośredniej przewidziane
w prawie. |