Dziedzictwo kulturowe w świadomości mieszkańców Istebnej. Obrzędowość narodzinowa w procesie przemian

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie przemian obrzędowości narodzinowej w Istebnej (ok. Cieszyna) w drugiej połowie XX wieku i na początku XXI wieku, głównie w zakresie wierzeń, zachowań i praktyk stosowanych wobec przyszłych matek – od początków ciąży aż do porodu. Istotne są tu następujące pytania: czy dziedzictwo kulturowe związane z analizowanymi aspektami obrzędowości narodzinowej jest obecne w świadomości badanych mieszkańców Istebnej i w jaki sposób się to przejawia? Czy dalej dokonuje się jego przekaz, zwłaszcza w odniesieniu do młodszego pokolenia? Czy i w jakim stopniu doszło do zmiany kulturowej w zakresie badanych zjawisk? Problemem badawczym jest przede wszystkim uchwycenie zachodzących przemian i ich przyczyn w latach 1969-2009. Z uwagi na ograniczoną objętość tekstu skupiono się głównie na analizie materiałów źródłowych. W celu ukazania szerszego kontekstu kulturowego odniesiono się wszakże do wyników badań prowadzonych przez Pracownię Polskiego Atlasu Etnograficznego w całej Polsce nad obrzędowością urodzinową, gdyż są one w pełni porównywalne.