Melchiora Wańkowicza literacki obraz bitwy pod Monte Cassino

Abstract

Kiedy wybuchła wojna, Wańkowicz był już uznanym pisarzem. Jego najważniejszy przedwojenny reportaż Na tropach Smętka, po raz pierwszy wydany w roku 1936, do wybuchu wojny miał dziewięć wydań4. Musiał być więc jego autor świadomy nie tylko swych literackich możliwości, lecz także zapewne rozumiał, że wojna bez względu na jej przebieg może stać się tematem dla reportażysty, dlatego kiedy tylko mógł, zbierał materiały do kolejnych książek i publikował. Bitwa pod Monte Cassino nie jest pierwszym ani jedynym wojennym tekstem Wańkowicza. W Palestynie (Wańkowicz, tak jak inni polscy uchodźcy, wędrował z Bałkanów na Cypr, a później do brytyjskiej Palestyny) pisał o wojnie obronnej 1939 roku. Wydał między innymi zbiór reportaży poświęcony walkom żołnierzy polskich w 1939 roku, zatytułowany Wrześniowym szlakiem. Po późniejszych uzupełnieniach książka ta stała się podstawą edycji tomu Wrzesień żagwiący, wydanego w Londynie w 1947, zawierającego między innymi reportaże o obronie Westerplatte i hubalczykach. Warto w tym miejscu przypomnieć, iż obie książki walnie przyczyniły się do powstania legend kolejno: o żołnierzach, co „czwórkami do nieba szli”, i niezłomnym majorze Hubalu. […]