L'art de choisir le moindre mal ou comment traduire la prose de René Daumal

Abstract

Artykuł stanowi próbę teoretycznego omówienia przekładu wybranych fragmentów opublikowanej w 1938 roku powieści René Daumala La Grandę Beuverie. Przekładu dokonał autor omówienia, zatem łączy ono w sobie elementy praktyki i teorii czy też autokrytyki przekładu. Przełożeniu na język polski i analizie poddane zostały te elementy utworu Daumala, w których kondensują się problemy translatologiczne związane z przekładem neologizmów, aliteracji i całostek semantyczno-funkcjonalnych tekstu, w których w ramach jednej sekwencji dyskursu nie przekraczającej na ogół przestrzeni paragrafu autor sprzęga wymyślne i dowcipne neologizmy z ich fikcyjną etymologią. Przekład i traduktologiczno-literaturoznawcza analiza tych zabiegów uwypuklających literackość tekstu Daumala pozwalają stwierdzić występowanie zasadniczej różnicy pomiędzy przekładem tekstu informatywnego a przekładem tekstu literackiego. O ile w przypadku tego pierwszego sens można potraktować jako stosunkowo niezależny od formy, o tyle w przypadku tych drugich schemat: zrozumienie dewerbalizacja rewerbalizacja w języku docelowym, proponowany przez szkołę paryską (Seleskovic, Lederer, Gravier), wymaga odtworzenia na etapie rewerbalizacji nie tylko sensu, lecz również ekwiwalentu formy tekstu wyjściowego.