Kant a szkoła marburska

Abstract

Towarzystwo, w którym mam zaszczyt przemawiać, swym kwitnącym stanem i ogromnie poważaną nazwą świadczy już o tym, jak bardzo żywa jest jeszcze pośród nas filozofia Kanta, tak często uznawana za martwą i w ten sposób opisywana. Każdy, kto chce w filozofii osiągnąć jakiś postęp, za swój podstawowy obowiązek uznaje rozprawę z filozofią Kanta. Jednakże w szczególny sposób zobowiązania tego winna być świadoma szkoła filozoficzna, która pierwotnie wychodzi od wyraźnego zamiaru wydobycia nauki Kanta w jej niezmiennej historycznej postaci, rozumienia tej filozofii na podstawie jej własnego pryncypium, bez przykładania do niej jakiejkolwiek zewnętrznej miary. Wprawdzie nigdy nie chodziło o bezwarunkowe pragnienie bądź konieczność trzymania się twierdzeń (Lehrsätze) Kanta. Mowa o ortodoksyjnym kantyzmie szkoły marburskiej nigdy nie miała podstaw, a wraz z rozwojem szkoły straciła ona nawet najdalszy pozór usprawiedliwienia. Prawdą jest, że Hermann Cohen w swych trzech podstawowych dziełach poświęconych interpretacji Kanta nieustannie nalegał, aby przede wszystkim wyjaśnić literalny sens Kantowskich twierdzeń (Sätze) i zrozumieć go na podstawie jego własnych, autentycznych, opartych na tekstach (urkundlich), zasadniczych myśli, zanim będzie można podjąć wysiłek wykroczenia poza Kanta [...].