Przejawy karnawalizacji w Dzieciach Księżyca Borisa Akunina i ich polskim przekładzie

Abstract

Artykuł stanowi próbę przedstawienia przejawów karnawalizacji w powieści Dzieci Księżyca będącej jedną z części cyklu „Bruderszaft ze śmiercią”, autorstwa rosyjskiego pisarza Borisa Akunina w zestawieniu z ich polskim przekładem Piotra Fasta. Podczas analizy zostało zauważone, że przekład elementów karnawalizacji wymaga różnych rozwiązań, ponieważ nie zawsze zamiana rosyjskich słów ich polskimi ekwiwalentami pozwala zachować sens, który został zawarty w tekście oryginału. Tłumacz wykorzystywał m.in. polskie ekwiwalenty funkcjonalne (np. w przypadku zamiany rosyjskiej litery Г łacińską literą L). Oprócz aspektów tłumaczeniowych, zostało zauważone, że do przejawów karnawalizacji języka odnosi się również zestawienie słów, należących do różnych rejestrów (np. leksemy, określające wzniosłe zjawiska stawały się nazwami budynków codziennego użytku, np. restauracja-refektarz „Święta Ruś”). W przypadku polskiego tłumaczenia w dużym stopniu przejawy karnawalizacji zostały zachowane, dzięki czemu nie naruszały one u polskiego czytelnika percepcji gry, którą zawarł w swoim tekście Boris Akunin. The article is an attempt to present the manifestations of carnivalisation in the novel Children of the Moon which is one of the parts of the series “Brüderschaft with Death” written by Boris Akunin, Russian artist, compared to their Polish translation by Piotr Fast. During an analysis, it has been noticed that the translation of elements of carnavalisation requires different solutions, because sometimes it is impossible to replace Russian words with their Polish equivalents and thus absolutely preserve the meaning that was conveyed by text of the original. The translator used i.a. functional equivalents (e.g. in the case of replacing the Russian letter Г with the Latin letter L). Besides the translation aspects, it has been noticed that a comparison of words from different registers (e.g. lexemes defining exalted phenomena became names of buildings of everyday use, e.g. a restaurant-refectory “Holly Rus”) is also the manifestation of carnivalisation. In the case of the Polish translation, the signs of carnivalisation were largely preserved, thanks to which they have not violated the perception of the game for the Polish reader.