Abstract: | Niniejsza praca stanowi studium rozwoju literatury suburbiów w USA, od zaistnienia
tego gatunku w latach czterdziestych dwudziestego wieku do początku wieku
dwudziestego pierwszego. Twórczość omawianych pisarzy: Johna Cheevera, Johna
Updike’a i Richarda Forda usytuowana jest na tle zmian społecznych tego okresu,
szczególnie rozwoju amerykańskich miast. Ze względu na związki tej literatury z tradycją
realistyczną badane są przejawy realizmu w dziełach wymienionych autorów,
od mityzujących tendencji prozy Cheevera, przez „rokokowy” realizm Updike’a, do
Forda postmodernistycznej wizji miejsca jako produktu kapitalistycznej gospodarki.
W tym kontekście mieszczą się również refleksje na temat związków pomiędzy klasą
średnią jako formacją świadomości a kulturą masową i konsumeryzmem.
Krytycznym i teoretycznoliterackim punktem odniesienia dla tych rozważań
są koncepcje Lionela Trillinga i Johna Gardnera. W przypadku pierwszego z nich
omawiane są: jego teoria powieści jako gatunku traktującego o stratyfikacji społecznej,
jego rozumienie realizmu oscylujące pomiędzy prawdą wizji intelektualnej
i prawdą wizji społecznej, a także wykładnia liberalizmu jako postawy badawczej,
akcentującej synkretyzm i sceptycyzm. Jeśli chodzi o Johna Gardnera, to uwaga
poświęcona jest jego koncepcji „literatury moralnej”, a szczególnie konserwatywnej
interpretacji kondycji literatury współczesnej. Postulując renesans potrójnego
ideału Dobra, Piękna i Prawdy, próbuje on doprowadzić do integracji tego ideału
z wrażliwością chrześcijańską.
Kwestią badaną w odniesieniu do trzech pisarzy wymienionych w tytule jest
stosunek establishmentu intelektualnego, a szczególnie krytyki literackiej, do suburbiów.
Tu ujawnia się pewne napięcie pomiędzy krytyką tej formy urbanistycznej
jako wyjaławiającej duchowo i prowadzącej do filistynizmu połączonego z tendencją
do nadmiernego konserwatyzmu z jednej strony, z drugiej zaś — faktem,
iż większość Amerykanów, również elity artystyczne i naukowe, wychowała się
i żyje na terenach podmiejskich. W odniesieniu do tej ambiwalencji omawiany jest
stosunek Cheevera, Updike’a i Forda do suburbiów jako takich, a także estetyka ich
utworów, wizja społeczeństwa oraz psychologia postaci. |