English lexical and semantic loans in informal spoken Polish

Abstract

Celem niniejszej monografii jest opisanie najnowszych anglicyzmów leksykalnych i semantycznych występujących we współczesnej potocznej polszczyźnie mówionej. Podstawą badań jest korpus złożony z 20 rozmów codziennych, nagranych, przetranskrybowanych i przeanalizowanych przez autora pracy. Korpus składa się z ponad 60 000 słów. Autor zdecydował się na badanie zapożyczeń w języku mówionym, jako że wyrazy obce w języku pisanym (zwłaszcza prasowym) zostały dość dobrze opisane, niewiele jest natomiast prac poświęconym zapożyczeniom — zwłaszcza semantycznym — w języku mówionym. Opisano zarówno poszczególne zapożyczenia (ich znaczenie, wymowę, kolokacje oraz kontekst, w jakim pojawiły się w korpusie), jak i scharakteryzowano je jako zjawisko globalne, czyli dokonano podziału zapożyczeń według rozmaitych kryteriów, na przykład według części mowy, częstotliwości ich występowania w korpusie czy też okresu, w którym trafiły do polszczyzny. Autor podjął również próbę ustalenia, w jakim stopniu pojawianie się zapożyczeń w języku mówionym jest zależne od tematu rozmowy i idiolektu rozmówców. Badania zilustrowano licznymi tabelami statystycznymi obrazującymi różne aspekty ilościowe i jakościowe znalezionych w korpusie zapożyczeń leksykalnych i semantycznych. W monografii opisano również różnorakie problemy metodologiczne, jakie stwarzało badanie zapożyczeń w języku mówionym. Autor zaproponował ponadto własną hipotezę na temat sposobów wprowadzania i rozprzestrzeniania się zapożyczeń semantycznych w polszczyźnie. Hipoteza ta związana jest z koncepcją „odpowiedników prymarnych”, stosowaną dotychczas w badaniach nad przyswajaniem i uczeniem się języków obcych. Wiele z opisanych w niniejszej pracy zapożyczeń leksykalnych i semantycznych nie zostało dotychczas opisanych w literaturze przedmiotu ani zarejestrowanych w słownikach języka polskiego czy wyrazów obcych. Takim zapożyczeniom poświęcono szczególną uwagę. Jednym z wniosków zawartych w pracy jest stwierdzenie, że o ile liczba zapożyczeń leksykalnych w języku mówionym w ostatnich latach nie wzrasta (co przeczy odczuciu większości Polaków), o tyle znacząco wzrosła liczba typów zapożyczeń semantycznych.