Abstrakt: | Psychohistoria - niemal zupełnie w Polsce nieznana -
należy do najbardziej oryginalnych i zarazem najbardziej
kontrowersyjnych spośród kierunków badawczych, które
rozwinęły się w łonie dziejopisarstwa drugiej połowy
XX wieku. Wysuwa otwarcie postulat zgłębiania
psychologicznego wymiaru przeszłości - ludzkich uczuć,
emocji i lęków - zarówno świadomych, jak też kryjących
się w mrokach nieświadomości. Psychohistorycy
uważają bowiem, że to właśnie w sferze psychiki
człowieka, rozważanej zarówno na poziomie konkretnej
jednostki, jak i na poziomie zjawisk masowych,
odnajdujemy rzeczywiste determinanty historii.
Psychohistoria przez wiele lat pozostawała przedmiotem
gwałtownych sporów w środowisku historyków. Wiązało
się to m.in. z faktem, że jej zwolennicy szczególnie
często odwoływali się do dorobku psychoanalizy jako
podstawy swoich dociekań oraz interpretacji. Spoglądali
więc na dzieje w zupełnie nowy, niekiedy wręcz
szokujący sposób, nieraz śmiało wykraczając poza utarte
koleiny naukowych badań historycznych.
Niniejsza antologia, oprócz przedstawienia rozwoju
podejścia psychohistorycznego, prezentuje polskim
czytelnikom jedenaście rozpraw psychohistorycznych,
wybranych spośród najwybitniejszych prac tego
kierunku opublikowanych w ciągu trzydziestu lat,
zarówno traktujących o problemach teoretyczno-metodologicznych, jak i koncentrujących się na
konkretnych zagadnieniach z przeszłości. Mają one
zaprezentować zalety, osiągnięcia, a także kontrowersje
wiążące się z psychohistorią, pokazać właściwą dla niej,
a przez swą odmienność tak fascynującą, wizję procesu
dziejowego oraz sposoby jego badania. |