(Bio)polityka płci na podstawie przypadku Schrebera

Abstract

Pojęcie polityki płciowej, wprowadzone do dyskursu feministycznego przez Kate Millett w roku 1970, wpisuje się dzisiaj w obszar tzw. polityki życia, którą Foucault nieco później określił mianem biopolityki. Autorka Sexual politics starała się wykazać, że „płeć jest statusem o implikacjach politycznych”, opartych na stosunkach władzy, którą mężczyźni sprawują nie tylko nad kobietami, lecz również nad innymi mężczyznami. Wyprzedziła więc w pewnym sensie myśl Foucaulta, który w rozważaniach nad technologiami biowładzy uznał sferę seksualności za kategorię o istotnym znaczeniu politycznym. O ile jednak Millett rozpatrywała teorię polityki płciowej w odniesieniu do instytucji patriarchatu, którą starała się poddać szczegółowej krytyce, o tyle Foucault oparł swą teorię biopolityki na założeniu o wpływie kapitalizmu, który rozpatrywał złożony aparat seksualności w perspektywie procesów ekonomicznych. Dopiero marksistowsko zorientowane feministki zaczęły dostrzegać bliski związek między instytucją patriarchatu a kapitalizmem, łącząc ze sobą założenia teorii polityki płciowej i biopolityki seksualności. Nie bez znaczenia pozostaje również wkład francuskiej krytyczki feministycznej pozostającej pod wpływem lacanowskiej psychoanalizy, Luce Irigaray, która w słynnym Rynku kobiet udowodniła – odwołując się do koncepcji kazirodztwa w antropologii Lévi-Straussa oraz do podstawowych pojęć z Kapitału Marksa, iż procesy wolnorynkowe odzwierciedlają w swej istocie patriarchalny monopol, którym rządzi prawo męskiej ekonomii wymiany kobietami, sprowadzonymi do roli towarów.